خاویار یکی از گرانبهاترین و مفیدترین ماده غذایی در جهان است که طرفداران زیادی دارد. خاویار از ماهیان خاصی استخراج می شود که زیستگاه بسیاری از آن ها در دریای خزر است. به همین دلیل کشور ایران یکی از بزرگترین کشور های تولید کننده خاویار به حساب می آید. علاوه بر ایران کشورهایی مانند چین و روسیه نیز جز صادرکنندگان اصلی این ماده ارزشمند هستند. در این مقاله قصد داریم به کشورهای تولید کننده خاویار بپردازیم. تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
استخراج خاویارهای ایرانی
دریاچه خزر بیشترین انواع ماهی های خاویار را در دل خود جای داده است. ماهیان خاویاری خزر در زیستگاه طبیعی خود خاویارهای با کیفیتی تولید می کنند که در بین انواع دیگر کم نظیر بوده و متقاضیان زیادی دارد. از منطقه غازیان تا کپورچال بندرانزلی بهترین ماهیان خاویاری وجود دارند و بخش زیادی از خاویارهای با کیفیت ایرانی در این ناحیه استخراج می شود. البته در چند سال اخیر به علت خطر انقراضی که برای این ماهی ها ایجاد شده، صید آن ها با محدودیت هایی مواجه شده است. به همین دلیل پرورش ماهی خاویاری در بخش های مختلف استان های شمالی انجام می شود که مجهز به پیشرفته ترین امکانات برای برداشت خاویار است.
گفته شده حدود 93 درصد از انواع ماهی های خاویار در ایران وجود داشته و قابلیت پرورش دارند. کشورهای تولید کننده خاویار که برداشت را از دریا انجام می دهند باید به صورت دوره ای میزان مشخصی از بچه ماهی های خاویاری را در دریا آزاد کنند تا توازن آن ها حفظ شود. برای مثال کشور ایران 20 تا 22 میلیون نوزاد ماهی از نژاد قره برون را سالانه به دریای خزر وارد می کند. در بین انواع گونه های ماهی خاویار زیستگاه 6 گونه از آن ها در دریای خزر است که 5 گونه دارای با کیفیت ترین خاویارهای موجود در جهان هستند.
در دسته بندی که بر اساس کیفیت ماهیان خاویاری انجام شده است انواع ماهی های دریای خزر را به شیوه زیر مرتب کرده اند: فیل ماهی، تاس ماهی ایرانی، چالباش، شیپ، اوزون برون. متوسط زمانی که برای استخراج خاویار از ماهیان لازم است سن 12 تا 16 سالگی آن هاست. روش های سنتی و جدیدی برای برداشت خاویار از شکم ماهی ها وجود دارد و کشور ایران تسلط کاملی بر این روش ها دارد. علاوه بر آن جدیدترین تجهیزات استخراج تخم ماهی به طوری که کیفیت آن حفظ شود در کشور ایران موجود است.
استخراج خاویارهای چینی
از کشورهای تولید کننده خاویار می توان به چین اشاره کرد. امروزه کشور چین حدود یک سوم تقاضای خاویار جهان را تامین می کند و کیفیت خاویار آن نیز بالاست. مهم ترین مرکز تولید خاویار در کشور چین دریاچه مصنوعی کیاندو بوده که در ژجیانگ قرار دارد. تولیدکنندگان چینی موفق شده اند در این دریاچه به صورت سالانه 60 تن خاویار از ماهی های کالوگا استخراج کنند. بخش زیادی از خاویارهای چینی در رستوران های این کشور سرو و بخشی به کشورهای غربی فروخته می شود. از اصلی ترین مشتریان خاویار چینی، قاره آمریکا است.
به صورت کلی کشور چین در سال 75 تا 144 تن خاویار با کیفیت تولید می کند. بیشتر گونه های ماهی خاویاری که در کشور چین پرورش داده می شوند شامل کلوگا و آمور است.
استخراج خاویار روسی
کشور روسیه ظرفیت خوبی برای پرورش ماهیان خاویاری دارد و در استان های مختلف آن پرورش با جدیدترین روش و تجهیزات انجام می شود. انواع ماهی های خاویاری این کشور شامل فیل ماهی، تاس ماهی سیبری و روسی، ماهی شیپ و استرلیاد است. از مناطق پرورش ماهی خاویار در روسیه می توان به رودخانه ولگا اشاره کرد. تولیدکنندگان روسی پرورش این ماهیان را به منظور استخراج خاویار، فروش بچه ماهی و برداشت گوشت ماهی خاویار انجام می دهند. بخش زیادی از نوزاد ماهیان خاویاری به طور سالانه به رودخانه ولگا رها می شود.
تولیدکنندگان خاویار را به چه کشورهایی صادر می کنند؟
یکی از اصلی ترین مشتریان کشورهای تولید کننده خاویار ایالات متحده آمریکا است. مردم این کشور به خوبی از خواص شگفت انگیز خاویار آگاه بوده و به شیوه های مختلفی آن را مصرف می کنند. این کشور در سال 2016 تا 2017 حدود 44 تا 47 تن خاویار را از کشور چین و سایر تولیدکننده ها خریداری کرده است. علاوه بر چین، کشور آلمان و ایتالیا هم از تامین کنندگان خاویار آمریکا هستند.
در بررسی هایی که سال 2016 انجام گرفت نشان داده شد که کشور ژاپن با واردات 9.5 تا 11 تن خاویار جز اولین واردات کنندگان مروارید سیاه در جهان است. این میزان از واردات در سال 2017 به 15 تن رسید و کشورهای تامین کننده ژاپن شامل چین، ایتالیا، فنلاند و فرانسه بوده اند.
همانطور که گفته شد روسیه یکی از کشور های تولید کننده خاویار است اما در سال های اخیر به دلیل استخراج غیر اصولی و بیش از حد خاویار صید این ماهی در کشور روسیه ممنوع اعلام شد. پس از آن روسیه نیز جز وارد کنندگان خاویار در جهان قرار گرفت و این ماده ارزشمند را از کشورهای مختلف تهیه می کرد. ابتدا کشور ایتالیا تامین کننده اصلی خاویار روسیه بود اما رفته رفته با رونق گرفتن پرورش خاویار در چین، این کشور موفق شد جایگزین بسیار خوبی برای ایتالیا باشد. به طوری که برآوردهای سال 2017 نشان داد چین 65 درصد خاویار روسیه را تامین می کند.
در این میان کشور سوئیس موفق شده است در زمره کشورهای تولید کننده خاویار قرار بگیرد. به طوری که در سال 2016 حدود یک تن خاویار تولید کرده است. با این حال این مقدار پاسخگوی تقاضا در سوئیس نبوده و مجبور به واردات 6.7 تن مروارید سیاه شده است. سوئیس کمبود خاویار مورد تقاضا را از کشورهای فرانسه و چین وارد می کند.
ایران به کدام کشورها خاویار می فروشد؟
ایران به عنوان یکی از کشور های تولید کننده خاویار مرغوب و با کیفیت به کشورهای زیادی خاویار صادر می کند. دو قاره اروپا، آلمان مشتری اصلی خاویار ایران بوده و آن را به سایر کشورهای اروپایی توزیع می کند. علاوه بر آن کشورهای حاشیه خلیج فارس و همچنین نروژ، کره جنوبی و انگلستان از طرفداران و خریداران اصلی مروارید سیاه ایرانی محسوب می شوند.
