یکی از ارزشمندترین گونه های ماهی، ماهی قزل آلاست که می توان هم از گوشت و هم از تخم آن استفاده های فراوانی داشت. تخم قزل آلا سرشار از مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز بدن همچون ویتامین A است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که ماهی قزل آلا خود به گونه های مختلفی تقسیم می شود که هر یک از آن ها زیستگاه مخصوص به خود را دارند. این ماهی ها از نظر شکل ظاهری، طعم و مزه نیز متفاوت از یکدیگر هستند. در این مطلب قصد داریم با خواص اشپل قزل آلا و گونه های مختلف آن بیشتر آشنا شویم.
همه چیز درباره ماهی قزل آلا و زیستگاه آن
شاید بهتر باشد پیش از اینکه درباره خواص تخم قزل آلا صحبت کنیم، ابتدا کمی با این گونه آبزی آشنا شویم. شرایط زیستگاه آن را بررسی کنیم و ببینیم ماهی قزل آلا در چه شرایطی بهتر پرورش داده می شود. ماهی قزل آلا یکی از انواع ماهی های آزاد در دنیا به شمار می رود. در مقایسه با دیگر انواع ماهی آزاد، دم بزرگ تری داشته و بدن آن نیز تقریبا حالتی فشرده دارد. همانطور که اشاره کردیم، ماهی قزل آلا گونه های مختلفی دارد که انواع آن به شرح زیر هستند:
- ماهی قزل آلای رنگین کمانی: زیستگاه این ماهی آمریکای شمالی است که می توان آن را در نقاط دیگری از دنیا نیز مشاهده کرد.
- ماهی قزل آلای قهوه ای (قهوه ای زیتونی): این نوع ماهی در اصل بومی اروپاست. با این حال می توان آن را در استرالیا و آمریکای شمالی نیز مشاهده کرد.
- ماهی قزل آلای خال قرمز: این ماهی بومی آمریکای شمالی است و از نظر ظاهری جزء جذاب ترین و زیباترین ماهی های قزل آلا به شمار می رود.
- ماهی قزل آلای نهری: زیستگاه اصلی این نوع ماهی قزل آلا شرق آمریکای شمالی است.
زیستگاه ماهی قزل آلا
ماهی قزل آلا جزء ماهیان سرد آبی است. بهترین زیستگاه برای این گونه آبزی، آب های سرد و دارای اکسیژن است. می توان گفت نهرها، رودخانه ها و همچنین دریاچه ها بهترین مکان برای رشد این نوع ماهی هستند. پوشش های گیاهی آبزی یا کنده های غوطه ور از جمله زیستگاه های مورد علاقه ماهیان قزل آلاست.
ماهی قزل آلا را یکی از مهم ترین ماهیان در اکوسیستم آب های شیرین به شمار می آورند. دلیل آن هم این است که این نوع ماهی یک شکارچی سریع و حریص است که می تواند ماهی های کوچک، حشرات موذی و حشراتی که از خشکی روی آب سقوط می کنند را طعمه خود کند. این موضوع سبب حفظ تعادل اکولوژیکی نیز می شود و همچنین جمعیت طعمه ها را در آب های شیرین متعادل می کند.
ماهی قزل آلا معمولا برای هدف قرار دادن طعمه های خود در نزدیکی سطح آب کمین می کند. متاسفانه در برخی مناطق به دلیل ساخت و ساز و فعالیت های انسانی، کشاورزی، توسعه شهری و… زیستگاه ماهی قزل آلا به خطر افتاده است. این تهدیدی برای جمعیت گونه های مختلف قزل آلا به شمار می رود و تنوع ژنتیکی آن را نیز کاهش می دهد.
امروزه به دلایل مختلف بهداشتی و زیست محیطی، برای تهیه تخم قزل آلا از ماهیان پرورشی استفاده می کنند. دو گونه ماهی قزل آلا که در ایران به عنوان گونه های پرورشی به وفور یافت می شوند، ماهیان قزل آلای خال قرمز و رنگین کمانی هستند.
خواص تخم ماهی قزل آلا
اشپل ماهی یا تخم ماهی قزل آلا را می توان یکی از مقوی ترین محصولات دریایی به شمار آورد که از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. تخم قزل آلا به رنگ نارنجی و نیمه شفاف است و بوی تقریبا تند و تیزی دارد. از ترکیبات ارزشمند اشپل قزل آلا می توانیم به ویتامین هایی همچون ویتامین A، ویتامین B1، ویتامین B3، ویتامین B5، ویتامین B12، ویتامین D، ویتامین E، امگا 3، فسفر، سلنیوم، پروتئین و اسیدهای آمینه اشاره کنیم. این محصول دریایی خواص بی نظیری برای سلامت بدن دارد که چند مورد از آن به شرح زیر هستند:
- کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن
- کمک به جوانسازی سلولی
- دارای خواص ضد پیری
- کمک به بهبود وضعیت پوست
- کمک به سلامت دندان ها
- افزایش استحکام استخوان ها و جلوگیری از نرمی استخوان
- تقویت سیستم بینایی
- جلوگیری از وقوع افسردگی
- جلوگیری از ابتلا به دیابت
- پیشگیری از فشار خون بالا
- جلوگیری از آلزایمر و فراموشی
- کمک به رشد بهتر و سالم تر جنین
- کاهش احتمال بیماری های قلبی
- کاهش سطح التهاب
- و غیره
آیا تخم ماهی قزل آلا نوعی خاویار است؟
تخم قزل آلا از نظر ارزش غذایی تا حد زیادی با خاویار برابری می کند. اما نمی توان آن را نوعی خاویار به شمار آورد. برای درک بهتر این موضوع بهتر است ابتدا تعریفی از خاویار ارائه کنیم. به تخم حاصل از ماهیان استروژن که به ماهی خاویار نیز معروف هستند، خاویار گفته می شود. با توجه به این تعریف باید بگوییم تنها تخم ماهیان خاویاری، خاویار محسوب می شود. به دیگر تخم ماهیان از جمله ماهی قزل آلا اشپل گفته می شود. البته اینکه تخم قزل آلا، خاویار نیست، دلیل بر این نیست که ارزش غذایی، طعم بی نظیر و خواص درمانی آن را از یاد ببرید و نادیده بگیرید.
طریقه مصرف، نگهداری و سرو تخم قزل آلا
یکی از سوالاتی که اغلب مصرف کنندگان در خصوص اشپل قزل آلا دارند، نحوه مصرف آن است. اینکه چگونه می توان این محصول دریایی را استفاده کرد که طعم لذیذتری داشته باشد و بتوان شوری آن را نیز متعادل کرد. در ادامه نحوه مصرف تخم قزل آلا را شرح می دهیم.
روش مصرف و سرو تخم قزل آلا
شما می توانید اشپل قزل آلا را با هر نوع غذایی میل کنید. از انواع غذا با تخم قزل آلا که وعده ای لذیذ را برای شما به ارمغان می آورد می توانیم به سوشی، سیب زمینی، پاستا، املت، پولنتا و… اشاره کنیم. از روش های مختلف سرو اشپل قزل آلا عبارتند از:
- استفاده روی سالاد و پاستا به صورت خام
- استفاده در پخت املت، فریتاتا و کیچ به شکل پخته (برخلاف خاویار می توانید تخم قزل آلا را به شکل پخته شده نیز مصرف کنید. البته این موضوع می تواند باعث باز شدن بافت اصلی اشپل می شود.)
- سرخ کردن اشپل قزل آلا با آرد سوخاری و درون کره می تواند یک طعم بی نظیر به آن ببخشد. شما می توانید این ترکیب را در کنار انواع غذا استفاده کنید.
- مزه دار کردن تخم قزل آلا با لیمو، سیر، پیاز و موسیر به آن طعم بهتری می دهد.
- می توان مقداری تخم قزل آلای پخته شده با کره را روی تخم مرغ و نان تست ریخت و آن را میل کرد.
- تخم قزل آلا را می توان روی سیب زمینی که از قبل درون فر پخته و برشته شده ریخت و مصرف کرد.
- می توانید در زمان سرو برنج و ماهی قزل آلای پخته شده از اشپل قزل آلا نیز استفاده کنید. به هر روشی که تمایل دارید ماهی را پخته و برنج را آماده کنید. در نهایت برنج را در کاسه های مخصوصی به مقدار کافی بریزید و روی آن را با جلبک دریایی خرد شده و تخم قزل آلا تزئین کنید.
نحوه نگهداری تخم قزل آلا
در نگهداری از تخم قزل آلا باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
- اشپل قزل آلا درون بسته بندی های کاملا پلمپ شده در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. بنابراین تا زمانی که تصمیم به استفاده از آن ندارید، بهتر است درون همین ظرف پلمپ شده باقی بماند.
- بهترین شرایط برای نگهداری اشپل قزل آلا، محیط با دمای بین 0 تا 3 درجه سانتی گراد است.
- تخم قزل آلا در تماس با هوا و اکسیژن به سرعت فاسد می شود. بنابراین پس از هر بار استفاده باید از محکم بسته شدن درب بسته بندی آن اطمینان حاصل کنید و نهایتا طی 2 الی 3 روز تمام محتوای ظرف را مصرف کنید.
- هر چه اشپل قزل آلا را بیشتر درون یخچال نگهداری کنید، احتمال فاسد شدن آن بیشتر شده و طعم، مزه و خواص خود را بیشتر از دست می دهد.
- می توان برای استفاده طولانی مدت، تخم قزل آلا را درون فریزر نگهداری کرد. اما این کار تازگی و طعم بی نظیر تخم را از بین می برد و به مانند روز اول پر خاصیت نخواهد بود.
برای خرید اشپل ماهی قزل آلا حتما از اعتبار فروشگاه عرضه کننده اطمینان حاصل کنید. این محصول باید درون بسته بندی های کاملا بهداشتی و پلمپ شده عرضه شود و کیفیت بالایی داشته باشد. فروشگاه های معتبر و باتجربه ضامن کیفیت محصولات خود هستند.
